De Albanese Mark Rutte, premier Edi Rama, schreef op zijn Facebook-account: ‘Het meest bekeken tv-programma van Nederland verrast het publiek met Albanese schoonheid. Naar verwachting zal het aantal Nederlandse toeristen in Albanië deze zomer aanzienlijk toenemen.’ Dat zou zomaar kunnen. Zo’n 2,9 miljoen Nederlanders zagen live het fotospel in de winkelstraat van Shkodër, het ballonprikken op het zandduinstrand en de test op het desolate station van Mjede. Vele kijkers maken voor het eerst kennis met Albanië, een land waar stichting Hoop voor Albanië sinds 1995 actief is. Een analyse van de tweede aflevering van Wie is de Mol met het thema ‘zwijgen’.
Foto-opdracht namaken
De deelnemers slapen in Hotel Tradita, een erg mooi hotel met historische elementen. Op loopafstand van het hotel ligt de ‘Pedonale’, de hoofdwinkelstraat van Shkodër, waar in de zomeravonden veel Albanezen heen en weer flaneren. Daar is het ‘Marubi nationale fotomuseum’ waar de WIDM-deelnemers drie foto’s moesten namaken met voorwerpen die ze leenden van andere uitbaters in de winkelstraat. Een typische Wie is de Mol-opdracht. Drie foto’s die niet in het museum te zien zijn, willen we graag aan je tonen met de bijbehorende verhalen.
1. bedelen voor het leven
In dezelfde winkelstraat als waar de Wie is de Mol kandidaten hun foto-opdrachten uitvoeren is deze man ook regelmatig te vinden. De bedelaar is niet zo fotogeniek. Laat staan dat je hem op de film wil zetten. Deze man kan weinig. Hij bedelt om rond te komen. Ken jij hem? Wie ken je dan? / Weet jij mij beter dan ik? / Zoekend naar de plek waar ik woon / Ben jij beeldspraak voor iemand / die aardig is, of onmetelijk ver / Hier is de plek waar ik woon. Zingt Trijntje Oosterhuis*. EO Metterdaad maakte onlangs een reportage over een bedelaarster Dorina die Roma is en bijna niets heeft. Deze man ligt in de foetushouding op een stuk karton met een bakje en bordje voor zich, vlak bij een groot hotel. Hij hoopt dat mensen hem zien en om hem geven.
2. Even uitrusten
Vader Pollaj rust uit op z’n bed. Hij is vaak moe omdat hij halfzijdig verlamd is en regelmatig epileptische aanvallen heeft. Hij en zijn vrouw groeiden op in de bergen, maar ze besloten hun heil te zoeken in de stad Shkodër, de hoofdstad van het noorden. Zo’n vijftien jaar geleden ging het gezin met vier kinderen wonen in een voormalig fabriekspand met andere gezinnen en verbouwden het zo goed en zo kwaad als het ging. In 2011 verloor zijn broer het leven, toen hij aan het elektriciteitsnetwerk naast zijn huis een illegale stroomaansluiting wilde aanleggen. Zijn zus probeerde hem te beschermen, maar ook zij overleed door elektrocutatie. Het gezin met vier kinderen krijgt regelmatig hulp van een lokale stichting met voedselhulp. In het verleden is er een werkgroep geweest die hun huisje heeft opgeknapt.
3. Geef hen brood
Deze foto is onlangs gebruikt voor een advertentie. Bestuurslid Pleun van den Berg maakte de foto van het Albanese meisje met het brood een paar jaar geleden op het platteland vlakbij Shkodër. Pleun heeft zelf een bakkerij en zegt: ” Ik heb zelf een warm hart voor alles wat met deeg te maken heeft. Albanezen houden van brood, het liefst wit, en met het broodproject hebben we honderden broden gebakken. Toen we tijdens het uitdelen het meisje het brood aanpakte, dacht ik: ‘Hier doen we het voor’. Ik weet nog dat het een arme buurt was en het was een koude dag. De dorpelingen vonden het prachtig dat er vers brood gemaakt werd. Lees meer >>>
Koffiecultuur
Tijdens het spel moeten de deelnemers een aantal voorwerpen verzamelen en ook Albanezen die mee willen doen met het fototafereeltje. Ze rennen rond in de winkelstraat en vragen in het Engels de voorwerpen op die ze nodig hebben en graag willen lenen. Wat opvalt is dat de Albanezen met hun hoofd knikken, en daarmee eigenlijk nee zeggen. De Nederlandse kandidaten denken dat het een ‘ja’ is en slaan hun slag. Daarnaast kent Albanië een koffie-cultuur. Je bespreekt dingen bij de koffie in een barretje. Niet op je kantoor of thuis, maar buitenhuis doe je zaken. Vooral in de namiddag en avond zitten de terrasjes in de winkelstraat vol. Want ook al heb je weinig te besteden, toch bezoek je regelmatig een terrasje waar je voor een koffietje minder dan een euro neertelt.
Start up UP social Coffee
Een straatje verderop van de fotolocatie is het christelijke cafe ‘Up Social Coffee’. Een sociaal business project van de Albanese christen Stephan die visie en hart heeft voor de stad en jongeren waar hij woont en dient. Bij de aanloop en verbouwing van het pand heeft Hoop voor Albanië geholpen bij de opstart van deze startup. Een groot deel van de huisraad en de vloerplaten komen uit Nederland via een HvA-transport. Tijdens de corona pandemie en lockdown heeft de stichting nog een gift gegeven omdat ook daar de horeca het zwaar heeft. Vandaag de dag is het café nog steeds open en organiseert activiteiten voor met name de jongeren in de stad om hen ook te vertellen over de hoop en vreugde van het evangelie. Bestuurslid Jan Prins: “Ik vind dit een gaaf project, omdat het past in de tijd en er creatieve jongens mee bezig zijn. Niet alleen met het fysieke voedsel, maar ook met het geestelijke voedsel. De insteek van hun business is erg mooi, bijvoorbeeld om een kopje koffie te doneren aan iemand die het minder heeft. Daarbij komt dat Shkodër een erg leuke stad is. Mocht je Albanië bezoeken, drink dan een koude of warme drank bij de UP Bar bij de kathedraal. Dat kan ik je van harte aanbevelen!”
Ophef over een paar ballonnen
Het napraatprogramma Moltalk werd door 913.000 kijkers bekeken en ging ook in op een kritiekpunt van de kijkers. Sommige kijkers vonden het leegprikken van ballonnen vanuit een rijdende auto op het strand van Albanië slecht voor het milieu. Ze vreesden dat nooit alle stukjes teruggevonden konden worden en dat het afval in zee terecht kon komen of door dieren opgegeten. Daar was door de organisatie van te voren over nagedacht. De ballonnen die gebruikt werden bij de tweede opdracht waren helemaal biologisch afbreekbaar. Ook is alles na afloop ‘netjes opgeruimd’, verklaarde Marlijn Weerdenburg. ,,Er is niks in zee terecht gekomen. Daar hoeft niemand zich zorgen over te maken”, stelde ze. Bron AD.nl
Plastic soep brouwerij
Over afval en Albanië kunnen we uitgebreid schrijven, maar dat doen we niet. Rivieren fungeren in Albanië als een soort van vuilnisauto. Bewoners van bergdorpjes die grenzen aan een rivier dumpen hun afval vaak aan de rivierbedding. Met een hevige regenbui of hoog water wordt alles meegenomen de rivier in. Deze foto is genomen aan de kant van de rivier de Bojana, tussen Shkodër en de zee. Een gedeelte van het drijvende plastic afval, met name plastic zakjes blijft aan de struiken langs de hangen, als slingers aan een kerstboom. De ballonrestjes zijn erg, maar dat is 0,0001 procent van het Albanese afvalprobleem. Gelukkig is er in Albanië meer bewustwording en worden er schoonmaakacties georganiseerd die door minister president worden gewaardeerd. Ook daar schrijft hij over op Facebook.
Het bekende TV programma ‘Wie is de mol?’ vindt in 2022 plaats in Albanië. Het land wat Hoop voor Albanië door en door kent vanwege de hulpverleningsprojecten die startten in 1991, na de val van het communisme. Na elke afleveringen verschijnt er een review waarbij wij als stichting vertellen over de ervaring met de hulpverlening aan de Albanese bevolking. Bureau Jairo schrijft deze artikelen. Hij woonde 3,5 jaar als zendeling / ontwikkelingswerker in Korce en Shkodër en werkte samen met stichting Hoop voor Albanië. Foto’s: videostills uitzending en eigen foto’s.
* Songtekst Ken je Hem, een lief van Trijntje Oosterhuis. Het lied gaat nog verder: Ik zou een woord willen spreken / Dat rechtop staat als mens die mij aankijkt en zegt / Ik ben jouw zuiverste zelf, / Vrees niet, versta mij, ik ben, ik ben / Ken je mij? Wie ken je dan? / Weet jij mij beter dan ik? Bron
